Dom Katedral’inin Tarihi Geçmişi
Çok ünlü bir Başpiskopos olan Maternus’un, 313-314 tarihlerinde Köln’de yaşadığından bahsedilmiştir, ikinci dünya savaşından sonra yapılan kazılar sırasında, katedralin yapıldığı yerde birçok eski yapının yan yana bulunduğu görülmüştür. Günümüzdeki katedralin önünde duran son kilise, 870 senesinde kutsanmıştır. 1020 yılından kalan bir belgede, bu kilisenin mimari yapısına ilişkin bilgi verilmektedir ve 19. yüzyıldan itibaren, katedralin mozaik döşemesinde bu mimari tasarım resmedilmiştir (no. 5 ile karşılaştırınız).
1164 tarihinde Başpiskopos Rainaid von Dassel, „Üç Aziz Kral” ın kemiklerini, Milana’dan alıp Köln kentine getirmiştir. Bu Ortadoğulu aziz kişiler, İsa Peygamberi Tanrı’ın oğlu olarak idrak eden, bilen ve inanan insanlardı. Bu yüzden, bu azizlerin kemikleri, aynı diğer kutsal kişiler gibi saygı görmüş ve çok değerli sandukalarda saklanmıştır. “Üç Bilge” için 1225 de tamamlanmış olan altın kaplama tabutun yapımına 30 yıldan fazla emek harcanmıştır.
Tüm Avrupa’dan kutsal ziyaret için gelen hacıların çok fazla sayıda olmaları nedeniyle, 1248 yılında yeni bir katedral -ibadet Kilisesi- yapılmasına karar verilmiştir. Bu kilisenin gotik stilde olması ve yüksekliğinin; o zamanki tüm kiliseleri aşması şart koşulmuştur.
1265 yılından önce kubbenin altındaki ibadet salonu yapılmaya başlanmış ve bitimine kadar, – 1300yılı – bir duvarla korunmuştur. 1306 yılında güney kulenin yapılmasına başlanmıştır. 1388 yılından itibaren, uzun salonun yan bölümleri kullanılabilmiştir. Bu tarih, aynı zamanda Köln Üniversitesinin de kuruluş tarihidir, inşaat yavaşlayarak sürerken, çalışmalar 1560 senesinde parasızlık yüzünden durdurulmuştur. Ancak 1842 yılında Prusyalı Kral, temel taşı koyup çalışmaların yeniden başlamasını sağlamış ve son taş, 1880 yılında güney kulenin tepesine yerleştirilerek, kilise bitirilmiştir. Günümüzde de mimarlar ve yapı mühendisleri, bu Hristiyan kültürü sembolünün çökmesine ve yıpranmasına karşı, sürekli çalışmaktadırlar.
Katedralin İçinde Bir Gezinti
1. Gördüğünüz, beş “Bavyera Penceresi”, 1842 tarihinde Bavyera Kralı, 1. Ludwig tarafından bağışlanmıştır ve 1848 de katedrale yerleştirilmiştir. Pencerelerin üst tarafında İncil’den sahneler gösterilmektedir ve ilk Hristiyan şehidinin din uğruna taşlanarak öldürülmesi resmedilmiştir. Sol pencerede, Stephanus ve alt bölümlerde peygamberler ve kilise tarihinde önemli kişiler gösterilmektedir.
2. Aziz Christophorus’un heykeli, 1470 yılından kalmadır. Christophorus geleneksel olarak gemicilerin, kayıkçıların, hacıların ve yolcuların koruyucusu olarak bilinir.
Yedi ibadet salonundan oluşan, ilahi söylenen geniş ve büyük bölüme gelinir. Katedralin bu en eski bölümü, 1248 tarihinde yapımına başlanmış ve 1265 yıllarında daha henüz tamamlanmayan sahneden, yapay bir duvarla ayrılmıştır. Böylece burası, o tarihten itibaren, yalnız dini ayinler için kullanılmaya başlanılmıştır.
3. Burada daha önce, “Milano’nun Meleği-Kutsal Meryem Anası” bulunmaktaydı. Bu sembol 1290 yıllarında yapılmış ve Rainold von Dassel tarafından, 1164 yılında Milano’dan Köln’e getirilmiş olan Meryem Ana tasvirinin yeniden yapılmışıdır. Bu sembolik heykelin, kutsal kerameti olduğuna inanan birçok insan, Köln’e hac ziyareti yapmaya başlamıştır.
4. Meryem Ana’nın Kilisesi’ndeki mihrap, ünlü sanatçı Stefan Lochner tarafından, önce 1442 yılında Belediye Kilisesi için tasarlanmış ve Köln şehri koruyucu azizinin resmi ile süslenmiştir. Daha sonra, 17. bölüme taşınmıştır.
İbadet sahnesi, katedralin dini merkezidir. Burası orta çağda sadece başpiskoposa ve katedral papazlarına ait olmaktaydı.
5. 1310 yılından kalma, büyük mihrab, orta çağın en ünlü mihrabıydı. Bu mihrapta, kutsal ayinleri başpiskopos yönetmekteydi.
6. 1190 yılından 1225 yılına kadar yapımıyla uğraşılan, „Üç Aziz Kral’ın süslü ve ziynetli sandukaları, altın varaklı resimlerle bezenmiştir. Tanrı’nın, insanlara yaşama sürecinde nasıl göründüğünü ve onları nasıl kurtarmak istediğini göstermektedir. Bu „Kurtuluş Hikayesi” İncil’de de anlatılmaktadır.
7. Yaklaşık 1308-1311 yıllarından kalma ilahi okuma salonu, 104 sandalyelik oturma yeri ile, Almanya’nın en büyük ibadet sahnesidir.
8. Bölümden, 9. bölüme kadar, Köln Başpiskoposlarının küçük kiliseleri ve kabirleri yer almaktadır.
9. Bölümden, 15. bölüme kadar: Bu kilisede Köln Başpiskoposları ve ölüm yılı 1085 olan, kutsal Azize Irmingardis gösterilmektedir.
10. “Üç Aziz Kral” küçük, dua kilisesi: 1322 yılından sonra bu „Üç Bilge” nin sandukaları burada tutulmaktadır. Ortadaki vitraylı pencere camı, katedralin 1265 yıllarında yapılmış olan en eski sanat eseridir. Burada Eski ve Yeni Ahit’ten sahneler ve kişiler görülmektedir. 1330 tarihinde yapılmış olan sağ ve soldaki vitraylı pencere camlarında kutsal azizler gösterilir.
11. “Küçük Haç Kilisesi” nde bulunan kutsal “Gero-Haç”ı, 976 yılında ölen, başpiskopos Gero adına bağışlanmıştır. Bu haç, Büyük Batı Hristiyan dünyasının en eski ve en değerli haçıdır. Orta çağda bu haçın keramet getirdiğine inanılırmış. Haça ait olan mihrap, 1683 yılında Heinrich von Mering tarafindan bağışlanmıştır.
12. Mimar August Essenwein’m planıyla, 1885-1892 yıllarında yapılan mozaik yer döşemesindeki birinci bölüm, 818 yılında ölen Başpiskopos Hildebold’u gösterir ve bu Başpiskopos, katedralden önceki kilisesin modelini, elinde tutmaktadır.
13. 17. Yüzyılda yapılmış olan, adak-mücevherlerle bezenmiş, Isa Peygamberin annesi kutsal Meryem Ana.
14. Hazine bölümüne girişte bulunan kutsal sandukanın üzerindeki altın kaplama çubukların sayısı, başpiskoposların yönetim yıllarını göstermektedir.
15. 1350-60 yıllarında yapılmış olan St. Clara Manastırının mihrabı, 1811 yılında Katedral’e getirilmiştir. Bu mihrap günümüze kadar kalan en eski mihrabtır ve çok sağlam çelik bir kasası vardır. Bu mihrabın kasası, ancak üç Riemden sonra açılabilmektedir.
16. Kuzey yan duvarındaki sanat değeri çok yüksek olan, beş tane renkli-vitray pencere camı, 1506 ve 1509 yılında bağışlanmıştır. Bu camlarda İsa’nın acı çekişini gösteren vitray-resimler vardır. Ayrıca kutsal azizler ve onların hayatından bölümler de gösterilmektedir.
Açıklamalar
Piskopos: Papa tarafından tayin edilir ve ruhani katı yöneticisidir. Piskopos dini merasimde, papazları ruhani katında takdis eder, kendisi kilise öğretisinden, cemaatlerden ve kilise kurallarından sorumludur. Başpiskopos, bulunduğu vilayetin ruhani dairesini yönetir.
Katedral: Piskopos kilisesi ya da büyük piskoposluk vakıf manastırıdır. Bu manastırda papazlar önceleri, birlikte yaşamaktaydılar. En önemli sembolü, büyük ibadet sahnesidir. Dini ayin sırasında, “Katedral Biraderleri” birlikte, bu bölümde otururlar.
Katedral Kutsal Ruhaniler Meclis Birliği: Bu papazlar, Katedraldeki ayin ve dinî merasimlerden sorumludur ve ruhani dairenin üyesidirler.
Küçük, İbadet Kilisesi: Her kilisenin, ibadet ve dua etmek için, küçük kiliseleri vardır. Bu kiliseler, iç bölümlerde ya da büyük kilisenin yan yapılarında bulunmaktadır.
Kaynak:
Dom Katedrali Broşürü (Juli 2014)
Yorum yapın